Historie

 

Algemeen Gebouw Kerk Schoolkrant Overige activiteiten

Algemeen:

Met ingang van het schooljaar 1958-1959 werd in IJmuiden een dependance van het Marnix van Sint Aldegonde Lyceum te Haarlem gevestigd. (http://www.ichthuslyceum.nl). Het schooljaar werd nog gestart in Haarlem, maar op 4 november 1958 werd het nieuwe noodgebouw in IJmuiden in gebruik genomen. De officiële opening volgde op 11 november [klik hier voor documenten]. Aanvankelijk was het alleen een HBS (die in de eerste jaren nog geen hoogste klassen had). Het streven was er een zelfstandige, christelijke HBS van te maken. Dat is gelukt en per 1 januari 1961 werd de school officieel Prins Bernhard HBS genaamd. Toen pas kon de doorgroei naar de volledige, 5-jarige opleiding gerealiseerd worden. Eerst alleen nog de B-kant. Maar m.i.v. het schooljaar 1963-1964 konden ook A-kanters op "de Prins Bernhard" blijven. Met de invoering van de Mammoetwet in 1968 werd het Prins Bernhard College, met opleidingen MAVO, HAVO en VWO. Daarvoor was -in hetzelfde jaar- een fusie aangegaan met de Groen van Prinsterer ULO en de Creutzberg ULO.  Die beide ULO's behoorden ook tot de groep scholen, waarop christelijk onderwijs werd gegeven.  

Het eerste en het laatste naambord, dat aan het gebouw in de Venusstraat was "genageld".

Het Prins Bernhard College fuseerde vervolgens in augustus 1971 met het Gymnasium Paulinum te Driehuis. Dat was sinds jaar en dag een rooms-katholiek bolwerk. Omwille van het voortbestaan van alle categorieën voortgezet middelbaar onderwijs in de IJmond werd een 'oecumenische' beslissing genomen! Niet alleen werd de geloofsrichting losgelaten, maar met de fusie verdwenen ook de schoolnamen "Prins Bernhard" en "Paulinum". Zij gingen  op in het Ichthus College. Die naam werd pas in november 1971 gekozen, toen het schooljaar al begonnen was. In dat schooljaar was er nog een 5e klas HBS en een 5e en 6e Gymnasium. Pas m.i.v. het schooljaar 1972-1973 was er geen (PB) HBS meer.

Om tot de school te worden toegelaten moest toelatingsexamen worden gedaan. Die examens werden jaarlijks in de maand juni gehouden. Directeur Broekhuysen had zich de gewoonte aangemeten om potentiële leerlingen daarvoor welkom te heten, aanvankelijk vanuit het open dak van zijn witte NSU 'Prinz', later vanuit zijn blauwe DKW met wit open dak. *

De broekies van 1959 luisterden echt!

 (foto J.H.Bierling)

Enkele leraren werden in de beginjaren nog -met wapperende haren- gesignaleerd op (rode) JAWA-motoren. *

Resultaten van de toelatingsexamens werden met de hoofden van de lagere scholen doorgenomen. Als er twijfels waren, werden leerlingen in proefklasjes geplaatst. Ze kregen dan les in een aantal middelbare schoolvakken. Daarna werd besloten ze wel of niet toe te laten.

Als leerlingen het toelatingsexamen met goed gevolg hadden afgelegd, kregen de ouders daarvan keurig bericht en dan mochten ze hun 'spruit'(en) inschrijven. De inschrijfformulieren zijn uiteraard terechtgekomen in het archief van "de Prins Bernhard", dus daarvan geen afbeelding. Wel van een bericht van het slagen voor het toelatingsexamen en van een begeleidend briefje bij een inschrijfformulier, dat de administratie verstuurde. Daarna werden ook zaken met betrekking tot boekenaanschaf verzonden. Eenmaal PB-scholier, dan was er ook nog wel eens iets aan ouders te melden. Straffen bevoorbeeld! Daarnaast waren er tussentijdse schoolverlaters, die nog keurig van zich lieten weten. Klik hier om documenten door of via de administratie verstuurd, te bekijken.

In die jaren kwamen de meeste leerlingen op de fiets naar school. Maar in de hier beschreven periode geraakten "brommers" in zwang. Eerst de Solex, en kort erna de Puch en Tomos (liefst wit) voor jongens en de Mobylette ("EEG-tjes") voor meisjes. Dankzij internet zijn ze hier zichtbaar!

Met ingang van het schooljaar '67-'68 werd geen toelatingsexamen meer gedaan. De lagere scholen namen toen vorderingstesten af, waarbij een leraar van "de PB" aanwezig was. Hetzelfde gebeurde voor het schooljaar '68'-'69. Daarna was de Mammoetwet geheel ingevoerd en lag de keuze voor een middelbaar niveau niet meer na het afronden van de lagere school, maar na één jaar middelbaar onderwijs in een zogenaamde brugklas.

Elke klas had een mentor (klasseleraar). Die werd toegewezen door de schoolleiding. Die leerkracht werd geacht zich wat meer te verdiepen in het wel en wee van de leerlingen in zijn/haar klas. Leerlingen zelf, maar eventueel ook ouders konden zich richten tot deze leerkracht, als er iets "bijzonders" was. En als klassen een gezellig avondje organiseerden, zorgde die docent ervoor dat collegae op de hoogte waren, zodat huiswerkvrij voor de volgende dag geregeld was. Die avondjes waren nogal eens nét voor Sinterklaas. Leraren stimuleerden dat ook, want dan werden er wel surprises gemaakt, die werden achtergelaten. En ja, als je die kon gebruiken, had je als leraar (voor je thuisfront) eens een "makkie"! *  

Er kwam een leerlingenvereniging met een gekozen bestuur (voor het bestuur werden 'fanatieke' verkiezingen gehouden, met wervingsleuzen en -plakkaten, die het gehele schoolgebouw sierden!). Eind 1963 kreeg die vereniging de naam "Dianthus", latijn voor anjer. En al kort na de naamgeving was er "heibel". Niet over de naam, maar over de wijze waarop men met elkaar omging. Dat resulteerde in een protestbrief van klas 5B van dat jaar. De brief (opnieuw getypt) kan -door hier te klikken- nagelezen worden. Over de samenstelling van een aantal besturen is verder nog te lezen in de rubriek 'Schoolkrant'. Daarin werd van verkiezingsuitslagen, danwel nieuwe bestuurssamenstellingen melding gemaakt. De leerlingenvereniging is gebleven in de jaren dat sprake was van het Prins Bernhard College. Of de naam ook "Dianthus" bleef, blijkt niet uit de lidmaatschapskaarten!

Voor de ouders waren de ontwikkelingen in en om de Venusstraat aardig te volgen. Naast de persoonlijke rapporten van hun kroost, ontvingen ze af en toe een mededelingenblad van de schoolleiding, waarin allerlei zaken werden vermeld. 'Af en toe', omdat het zeer onregelmatig uitkwam. Dat blad kreeg de naam "de Koppeling" (kennelijk een spoorhobbyist, die de naam bedacht!). Van die bladen zijn wat exemplaren aangeleverd. Zes afleveringen zijn nu in te zien, waaronder die uit april 1967 met uitleg over de wijzigingen als gevolg van de Mammoetwet en de daarmee verband houdende fusieplannen. Kijken betekent een blad openen met circa 3,5 Mb aan afbeeldingen. Wie dat wil, kan hier klikken.  

ontwerp: Han Dicke

In het schooljaar 1965-1966 werd het eerste lustrum van "de Prins Bernhard" gevierd. Tot de festiviteiten behoorde een bus-puzzeltour door Noord-Holland, verreden op 6 mei 1966 [voor het programma: zie bij Evenementen/Diversen]. Verder werd een heuse film vervaardigd (waar Ruud Schaap als recordhouder speerwerpen op moet staan) en leraar Nederlands H.J. van Maanen regisseerde het stuk "de ernst van Ernst" (van Oscar Wilde), waarin leraar wiskunde E. Algra een hoofdrol speelde [voor foto's: zie bij Evenementen/Toneel]. *

De school heette indertijd 'streng' te zijn, zeker in vergelijking tot openbare scholen in de omgeving. Het bestuur en de directie van de school waren bijvoorbeeld niet geporteerd van feesten! Het heeft tot het najaar van 1968 geduurd eer een delegatie 4e-klassers (met steun van leraar Duits Wichgers) de schoolleiding kon overtuigen van het 'eens proberen' van een schoolfeest. Voor het feest, gehouden na de toneelvoorstelling in de schouwburg, werd de toen vrij nieuwe band "Ekseption" -voor 600 gulden- gecontracteerd. Kort daarop kwam een nieuw en succesvol album van de groep uit en toen wilde de manager de prijs verdubbelen. Maar... "Ekseption" heeft opgetreden in het Patronaatsgebouw aan de Willemsbeekweg, voor de afgesproken prijs. Het feest werd een succes en in volgende jaren zijn meer bekende bands komen optreden. Toen echter in "De Schouw" te Velsen-Noord. *

Tot en met het schooljaar 1969-1970 was er ook 's zaterdags nog school. Circa 1964 was er een enquête gehouden onder leerlingen en docenten, waarin gevraagd werd, of men de voorkeur gaf aan lessen van maandag t/m vrijdag van 08.15 tot 15.00 uur, of van maandag t/m vrijdag van 08.15 tot 14.00 uur en op zaterdag van 08.15 tot 13.10 uur. Die laatste optie kreeg de meerderheid aan stemmen en dus werd nog een aantal jaren de zesdaagse schoolweek aangehouden. Met ingang van het schooljaar 1970-1971 werd uiteindelijk de vijfdaagse schoolweek ingevoerd. *

Van leerlingen die de school verlieten met een getuigschrift 3-jarige, of met een diploma 5-jarige HBS werd -doorgaans na enkele maanden- afscheid genomen. Dat werd gedaan door een avondje te organiseren voor de vertrokkenen, tezamen met leraren. Afbeeldingen van bijbehorende correspondentie zijn te zien via de 'link' bij het stukje over het toelatingsexamen (zie 6 alinea's terug). Schoolverlaters kregen een passend (Christelijk) presentje. Voorbeelden daarvan zijn te zien in de rubriek 'Lesmateriaal' en wel onderaan bij 'resultaten'.

Leraren maakten een essentiëel onderdeel uit van het scholierenleven. Menig oud-PB-er loopt nog fier rechtop, of gaat gebukt onder het stempel dat leraren op hun leven drukte! Ook het lerarenkorps kende mutaties. Redenen o.a.: positieverbetering, veranderde privé-omstandigheden, bevoegdheid en handhaving van orde j/n (ook wel gebleken geschiktheid genoemd). Meer over de leraren is te vinden in de rubriek van die naam. Daar (onderaan) ook bijlagen over het afscheid van directeur/rector Broekhuysen, die het twaalf van de veertien jaren als hoofd van de PB heeft volgehouden en jammergenoeg om gezondheidsredenen moest afhaken. Ook in een aantal andere rubrieken is het nodige over de leraren terug te vinden.  

*Met dank aan oud-leraar A. Roosendaal, oud-leerlingen Leen Koper, Sytske Visscher en Hans Bijl voor de teksten.

Terug naar menu

 

Het grondgebied van de Planetenwijk:

Luchtopname 1957 Luchtopname 1961

Gebouw:

In de winter van 1958 was er slechts sneeuw te zien op het terrein, dat voor de bouw van een noodschool bestemd was. De jeugd uit de buurt kon zich in de Venusstraat op aan elkaar gebonden sleetjes laten voorttrekken door een auto! En dat voor de latere hoofdingang langs. Enkele maanden later verrees de nieuwe school, die in de herfst van dat jaar in gebruik werd genomen. Het gebouw bestond toen uit vier gewone leslokalen, een tekenlokaal, een kamertje voor de directeur en een kamertje voor de administratie. Voor de conciërge was er dan nog een klein hokje. Die eerste lokalen stonden in de Venusstraat. In de eerste jaren is enkele keren een deel aangebouwd, om het groeiend aantal leerlingen en leerkrachten te kunnen herbergen. Het was er bijzonder gehorig! Als een leraar luid sprak of lachte, genoot de gehele school mee. Er was wel telefoon op school, maar als de directeur een gesprek door wilde zetten naar de administratie, dan moest hij eerst op de wand bonken, zodat men in de naastliggende ruimte wist, dat de schakelaar moest worden omgezet, om het gesprek aan te nemen...

Venusstraat 27-02-1958

(foto Wijnand Doornenbal)

Het schoolgebouw heeft al die jaren bestaan uit noodlokalen (waarin veel asbest was verwerkt), uiteindelijk in "u-vorm" gebouwd, in de Venusstraat, de Saturnusstraat en de Eenhoornstraat. De voorzijde met hoofdingang was op nummer 4 in de Venusstraat. Aan de achterzijde was een fietsenstalling en er was een achteringang. Uiteraard bestond het complex voornamelijk uit lokalen. Vaklokalen voor tekenen/handarbeid, natuur- en scheikunde en biologie/aardrijkskunde lagen "aan het eind van"... Gezien vanaf de voorzijde: het tekenlokaal aan het eind van de gang naar links, het natuur- en scheikundelokaal (met een ruimte voor de amanuensis) aan het eind van de gang, op de hoek Saturnusstraat-Eenhoornstraat en het biologie/aardrijkskundelokaal aan het eind van de gang aan de achterzijde. Tegenover de hoofdingang waren de kamers van de directeur, de leraren en de administratie. Op de hoek rechtsvoor had conciërge Slotboom zijn keukentje, naast de kantine. Gelukkig was het gebouw ook voorzien van toiletten. Wie het complex nogeens wil bekijken op een plattegrond en wat wil nalezen over de bouwfasen kan hier klikken. In de beginjaren '60 raakte het hebben van een eigen auto in zwang. Voor leraren wel te verstaan. Voorzover zij in die tijd een auto hadden, konden ze die ruimschoots parkeren in de straten rond de school. Voor veel leerlingen waren die auto's 'bezienswaardigheden', vooral als er een leuk verhaal over 'leraar en voorval met auto' was rondgegaan...

 En dat er in die jaren nog echte winters waren, daarvan getuigen de visuele herinneringen!

Met dank aan oud-leraren H.J. van Maanen en J.H. Bierling, voor de foto's.

ligging & complex

voorzijde Venusstraat & fietsenstalling binnenterrein

 overzicht vanaf achterzijde in de Eenhoornstraat & zijzijde aan de Saturnusstraat

de keuken met "prins en prinsessen"

En dan nog dit: op zaterdagen speelde een draaiorgel bij de school. Extra lang, want leerlingen zorgden ervoor, dat de draaiorgelman dat -tegen vergoeding- deed... Omdat de leslokalen aan de zij- en achterkant van het complex aan de straatzijde lagen, was het orgel vooral daar te beluisteren!

Zicht op de school vanaf de hoek
Saturnusstraat/Eenhoornstraat.

Foto: oud-leraar A. Roosendaal.

Hoewel het gebouw in de loop der jaren al een paar uitbreidingsaanpassingen had doorstaan, werd het toch te klein voor een nog steeds groeiend aantal leerlingen. Er werd -nabij, in de Mercuriusstraat- nog een vrij plekje gevonden, waar de bouw van vier noodlokaaltjes werd gerealiseerd. Met ingang van het schooljaar 1966-1967 werd dat pandje in gebruik genomen. Het leek een verbouwd gymnastiekzaaltje, waarnaast nog wel een 'eigen' fietsenstallinkje was neergezet. Het pand bestond uit drie gewone leslokaaltjes, die (volgens een oud-leerling) gehorig en galmend waren. Het tekenlokaal in de Venusstraat, verhuisde dat jaar naar de Mercuriusstraat en kreeg er de aanduiding 'lokaal T'. De andere twee lokalen werden met A en B aangeduid. En met het jaar rezen de ruimteproblemen de pan uit. Uiteindelijk werd zelfs les gegeven in de kantine, de lerarenkamer en de kamer van de directeur. De "verdrevenen" zochten dan maar troost bij een kop koffie in het hok van de conciërge!

En er kwam een dag dat iedereen
verdreven was en dat zelfs het hok
 van Slotboom geen uitwijk meer bood!

De noodlokalen in de Venusstraat
moesten verdwijnen. Gelukkig kwam er
geen ruwe slopershamer aan te pas,
 maar werd er (uit respect?) ontmanteld.

(foto's van Martha Troost)

Dat de school werd afgebroken, zal bij niemand verwondering wekken, want er was al die jaren al sprake van een tijdelijk gebouw. Maar ook de stenen Elout van Soeterwoudeschool 'van de buren' is gesloopt. Om eventuele nieuwsgierigheid te bedwingen en om een enorme toeloop naar de voormalige locatie te voorkomen (dus nog altijd geen toestemming om op de muurtjes van omwonenden te gaan zitten!), hebben we foto's van het voormalige schoolterrein!

Venusstraat: bomen ter hoogte van de hoofdingang fietsenstalling / uitgang achterzijde
overzicht PB-terrein, vanaf de E. van Soeterwoudeschool totaalbeeld "van veraf", vanaf de Radarstraat

Foto's van april 2007. Met dank aan Leen Koper.

Hoewel 'altijd' sprake is geweest van nieuwbouw voor de school, is pas in 1968 aanbesteding voor de bouw ervan gedaan. De IJmuider Courant en Dagblad Kennemerland besteedden er aandacht aan én aan de op handen zijnde veranderingen, die invoering van de Mammoetwet met zich meebrachten. Wie de artikelen wil nalezen kan hier klikken. Aan bouw en in gebruikname van het nieuwe schoolgebouw (in 1971) wordt op deze site verder geen aandacht besteed.   

Terug naar menu

Kerk:

"De Prins Bernhard" was een christelijke school en dus was er ook een "schoolkerk". Dat was de Bethlehemkerk in de Radarstraat. In de regel werd er voor Pasen een bijeenkomst (wijding) gehouden voor alle klassen. Op 23 december 1965 is er, bij uitzondering, ook voor Kerst een wijding gehouden, waarbij leerlingen bijbelteksten voorlazen in het Nederlands, Frans, Duits en Engels. In de jaren erna volgden weer paasdiensten, maar dan in één (vreemde) taal. Van de Franse dienst uit april 1967 is het programma nog eens na te lezen. Daarvoor hier klikken.

De kerk stond er anno 2007 "dichtgetimmerd" bij...

Bethlehemkerk gezien vanaf het terrein waarop "de Prins Bernhard" heeft gestaan.

Foto's 26 april 2007 (Beja Peijpers)

Bijna drie jaar heeft de ontzielde kerk er zó nog gestaan. Kennelijk was het reeds een object voor lieden met verkeerde bedoelingen, want enkele keren was de IJmuidense brandweer al uitgerukt om kleine(re) brandjes te blussen. Op de avond van 14 maart 2010 was het echter serieus mis. Een grote brand legde de kerk volledig in de as. Nog diezelfde nacht werd met de sloop van wat overbleef begonnen. De toren vond dat kennelijk van gebrek aan respect getuigen, want ze bood weerstand! Pas op 16 maart wist het sloopbedrijf de toren neer te halen!

Foto Emmie de Vlieger-van den Berg

Schoolkrant:

In het schooljaar 1961-1962 werd gestart met een schoolkrant die de naam "Apropos" kreeg. De krant werd gedrukt bij 'van Dorp' in IJmuiden en kwam tot haar derde (school)jaargang. Het eerste exemplaar van jaargang 1 werd ook naar de naamgever van de school, Z. K. H. Prins Bernhard, gestuurd. Van zijn particulier secretaris kwam het bericht, dat de prins met belangstelling kennis had genomen van de uitgave...

Het laatste exemplaar van de tweede jaargang verscheen niet meer in druk, maar in gestencilde vorm! Tekenleraar Kamerik ontwierp daarvoor het  voorblad. De frequentie per jaar was en bleef twee tot drie nummers. In 1964 werd overgestapt op nummering per kalenderjaar, waardoor een lacune van een halfjaar ontstond. In de rubriek "Schoolkrant" is van de meeste uitgaven een artikel of pagina nog te bewonderen. O.a. is de uitgave van juni 1964 daar (via een 'link') compleet na te lezen.

Een lang leven was "Apropos" niet beschoren, want in 1966 werd de schoolkrant "Radar" gepubliceerd. Daarvan zijn ook nog exemplaren bewaard gebleven en zo weten we, dat in de jaargang 1969-1970 de redactie bestond uit: Roeland Solcer, Trudi van Dorp, Elly Michielsen, Piet(er) de Boer, Guusje de Vries en Wim Bosman. (Zie voor meer over dit onderwerp: "Schoolkrant" via de index).

Overige activiteiten:

Via de school werd een aantal "evenementen" georganiseerd. Zoals een jaarlijkse zeilweek voor 4e klassers, klasse-avonden, schoolfeesten (vanaf het schooljaar 1968-1969) en dankzij de inzet van leraren was er een toneelgroep die regelmatig, succesvolle voorstellingen gaf. Verder werd er in 1961 een schoolorkest opgericht, dat eveneens waardering oogstte. In de zomer van het jaar daarop werd het K.N.S.M. motorschip "Marathon" geadopteerd. Er volgde interessante correspondentie met de kapitein van het schip. Tekenleraar Kamerik richtte in oktober 1962 een fotoclub op. Het zelf afdrukken en vergroten werd de enthousiastelingen bijgebracht. Een heuse schoolband is er ook "even" geweest. Toen die na een toneelavond optrad, werd na twee nummers van 'the Beatles' (o.d.) ingegrepen door een woedende directeur Broekhuysen, die dergelijke onbeschaafde lawaaischopperij binnen de school verbood. Einde schoolband!

Af en toe werd expositie- en museumbezoek geregeld, al dan niet klassikaal. Zo waren er bezoeken aan het Rijksmuseum van Oudheden te Leiden, waar een Egypte-tentoonstelling te zien was. Er werd per trein gereisd. Op de terugweg van één zo'n reis, bleken alle deuren vastgebonden met trekbommetjes. Dat heeft een woeste leraar Bierling opgeleverd! En... met z'n allen naar "de Gijsbrecht" in Amsterdam. Erg interessant, vooral toen een schildwacht dat ook liet merken door enorm te gaan staan geeuwen op het toneel. Toen Vosmaer, de "spie" het toneel op kwam kruipen, klonk ineens luidkeels: "daar komt Swiebertje" vanuit de rangen der Prinsbernhardianen. Dat werd niet in dank afgenomen door het lerarenkorps, zo bleek de volgende ochtend.

Ook werd er -incidenteel- deelgenomen aan interscholaire activiteiten op het gebied van sport en muziek/musical. Verder bemiddelde de school bij enkele activiteiten, zoals dansles in het Cultureel Centrum, cursussen machineschrijven en optredens in de schouwburg te Velsen (o.a. de Dutch Swing College Band). Over deze zaken vind u/je in de rubriek "Evenementen", elders op de site, meer.

Terug naar menu

 Aanvullingen en correcties worden erg op prijs gesteld! 

  e-mail naar de beheerder

(fecit maart 2007-juni 2010)

Home